- Organizacja układów technologicznych magazynów i składowania towarów
- Tabela układów technologicznych magazynu
- Układ przelotowy magazynu
- Układ kątowy magazynu
- Układ workowy magazynu
- Układ rzędowy i blokowy w magazynie
- Najczęściej zadawane pytania
- Podsumowanie
Układ technologiczny magazynu jest kluczową kwestią planowania współpracy powiązanych stref przepływu towarów i optymalnego wykorzystania przestrzeni magazynowej. Dobrze przemyślany przy projektowaniu układ magazynu zapewnia lepszą wydajność i efektywność wszystkich procesów składowania.
Bardzo ważna jest organizacja procesów magazynowych w taki sposób, by ułatwić komunikację między pracownikami i zapewnić płynny i bezpieczny przepływ towarów. Funkcjonalnie powiązane strefy układu technologicznego magazynu należy planować w bezpośrednim sąsiedztwie. Takie podejście zapewni większą skuteczność i opłacalność całego magazynu.
Organizacja układów technologicznych magazynów i składowania towarów
Przed projektowaniem magazynu należy określić cele, które on ma osiągać i rodzaj przepływających towarów. Modeli technologicznych układów magazynowych różnią się schematem rozmieszczenia strefy przyjęcia, składowania oraz wydania towarów. Są trzy rodzaje układów: przelotowy, kątowy oraz workowy. Każdy, z których ma swoje wady i zalety.
Tabela układów technologicznych magazynu
| № | Typ układu | Sposób organizacji | Zalety | Wady |
| 1 | Przelotowy | Po linii prostej horyzontalnie, strefy przyjęć i wydań rozdzielone obszarem składowania. | Dobrze uporządkowany i bardziej bezpieczny kierunek przepływu towarów, bez błędów w wysyłkach. | Niezbyt optymalne zarządzanie przestrzenią magazynową, ludzkimi zasobami i sprzętem. |
| 2 | Kątowy (różni się od przelotowego wyłącznie kształtem). | Strefy przyjęć i wydań wzdłuż ścian rozdzielone obszarem składowania, który jest w rogu magazynu. | Jak w układzie przelotowym. | Jak w układzie przelotowym. |
| 3 | Workowy | Obszar składowania nie rozdziela stref przyjęć i wydań, lecz ma je obok, wspólnie lub osobno. | Efektywnie wykorzystuje przestrzeń, zasoby ludzkie, sprzęt i stanowiska, zapewnia mniejszy koszt magazynowania. | Zwiększa ryzyko popełnienia błędów oraz zmniejsza bezpieczeństwo pracy. |
Układ przelotowy magazynu
W takim układzie pomieszczenia urządzone horyzontalnie po linii prostej: przyjęcie, składowanie, wydanie. Główną zaletą magazynu z układem przelotowym jest rozdzielenie stref przyjęcia i wydania towarów obszarem magazynowym. W taki sposób jest dobrze uporządkowany i bardziej bezpieczny kierunek przepływu towarów, dzięki rozdzieleniu stref przyjęcia i wydania po różnych stronach, wyeliminowana możliwość błędnych wysyłek towarów.
W przelotowym układzie magazynu główną wadą jest marnowanie dużego obszaru przestrzeni magazynowej, który można wykorzystać do składowania towarów. Dodatkową wadą jest mniej efektywne wykorzystanie stanowisk przeładunkowych, ludzkich zasobów oraz sprzętu, w porównaniu z układem workowym. Te wady powodują większe koszty składowania, ale zapewniają lepsze bezpieczeństwo pracy.
Układ kątowy magazynu
Bardzo podobny do przelotowego jest układ magazynu kątowy. Obszar składowania przy takim układzie umieszczony w rogu magazynu, rozdzielający strefy przyjęcia i wydania urządzone wzdłuż ścian. Przelotowy i kątowy układy, ze względu organizacji pracy oraz przepływu towarów, są identyczne. Różnią się tylko kształtem prostym i kątowym, który się wybiera głównie w zależności od warunków lokalowych.
Magazyn z układem kątowym ma dokładnie te same wady i zalety co przelotowy. Stosują ten układ najczęściej przez niemożliwość urządzenia modeli prostej bez przebudowy, z powodu przeszkód technicznych projektu budynku lub ograniczonej przestrzeni. Zastosowanie kątowego i przelotowego układów uniemożliwiają krzyżowanie dróg przepływu towaru, co zapewnia przyspieszenie ruchu zapasów.
Układ workowy magazynu
W przypadku workowego układu technologicznego magazynu obszar składowania nie rozdziela strefy przyjęcia i wydania, ponieważ ma je obok siebie po jednej stronie. Taki układ może być urządzony na dwa sposoby: z podziałem stref przyjęcia i wydania albo wspólnie bez podziału. To jest najbardziej efektywna opcja wykorzystania powierzchni magazynowej, ze względu na stanowiska przeładunkowe, sprzęt oraz zasoby ludzkie.
Wspólna strefa przyjęcia i wydania, układu workowego w magazynie, zajmuje istotnie mniej powierzchni magazynowej niż w przypadku innych układów. W sumie taka optymalizacja zmniejsza koszty magazynowania towarów, lecz zwiększa możliwości popełnienia błędów przez brak podziału stref. Duża liczba i ruch pojazdów w jednym miejscu może negatywnie wpływać na bezpieczeństwo pracy. Dlatego najczęściej stosują ten układ w magazynach zautomatyzowanych.
Układ rzędowy i blokowy w magazynie
Współczesne magazyny praktykują składowanie dwoma podstawowymi układami: rzędowym i blokowym. Wybór odpowiedniego układu zależy od rodzaju towarów przepływających przez magazyn. Najczęściej używany w składowaniu jest układ rzędowy.
Rzędowe składowanie jest najpowszechniejszym sposobem układania towaru, jednostki magazynowe umieszczają równolegle w rzędach. Do każdej palety w magazynie z układem rzędowym można swobodnie podjechać wózkiem widłowym. Stosują ten sposób przy dużej ilości zróżnicowanych towarów o małych zapasach. Rzędowy model składowania polega na rozmieszczeniu regałów lub palet na podłodze rzędami, tak by między nimi pozostawała przestrzeń zapewniająca łatwy dostęp. Taka organizacja składowania daje możliwość wózkom widłowym podjeżdżać do konkretnej palety bez wyciągania niepotrzebnych towarów, które przeszkadzają.
Blokowe rozmieszczenie towarów polega na układaniu jednostek składowania jedna na drugiej ściśle obok siebie bez dostępu do każdej palety. Dostać się do wcześniej umieszczonej palety w magazynie z układem blokowym, można dopiero po wyciągnięciu wszystkich towarów, które ją zastawiają. Dobrze się sprawdza ten sposób w magazynach z jednym rodzajem towaru lub drogą powierzchnią składowania. Świetnie pasuje blokowe układanie w przypadku chłodni i mroźni.
Najczęściej zadawane pytania
Decyzja dotycząca wyboru właściwego układu, znacznie wpłynie na organizację wszystkich procesów składowania i wydajności pracowników. Należy wstępnie wziąć pod uwagę metraż przestrzeni magazynowej oraz technologie transportowe, informacyjne i składowania, które odpowiadają wyznaczonym celom. W taki sposób określimy wielkość poszczególnych stref, ilość gromadzonych zapasów, zapotrzebowanie środków transportu oraz personelu do skutecznego działania układu. Optymalnie, rozpatrywać układy technologiczne magazynu trzeba na etapie wyboru obiektu i dodatkowo uwzględniać warunki zewnętrzne.
Rozważając infrastrukturę magazynu, trzeba zawsze pamiętać o niespodziewanych warunkach budynku, ponieważ niektórych rozwiązań nie da się wdrożyć przez specyfikę pomieszczeń. Jako ograniczenia mogą wystąpić rzędy słupów zaplanowanych niezgodnie z nasza koncepcja lub instalacje energetyczne. Dodatkowo bardzo ważne nie zapominać o zgodności z przepisami prawa budowlanego.
Układ przelotowy przeważnie się stosuje dla magazynowania o małych obrotach asortymentu towaru i większych partiach dostaw. Układ kątowy występuje na działkach, które nie pozwalają stosować prosty sposób przelotowy, przeważnie przez specyfikę budynku. Układ workowy dobrze się sprawdza przy magazynowaniu zmechanizowanym i zautomatyzowanym.
Podsumowanie
Optymalnie zastosowane możliwości techniczne i organizacyjne mają bezpośredni pozytywny wpływ na efektywność logistyki wewnętrznej magazynu, co swoją drogą zmniejsza koszty magazynowania. Właściwy układ technologiczny jest podstawą płynnego przepływu towarów w procesie magazynowania i optymalnego zarządzania przestrzenią składowania. Więc najlepiej na początkowym etapie planowania magazynu przemyśleć odpowiedni model układu technologicznego, który zapewni możliwość stałego rozwoju działalności i lepszą konkurencyjność w branży logistycznej.
